Μια διακλάδωση για την αποθήκευση ενέργειας

Συνηθίζουμε σε χρονιές που σπάνε ρεκόρ για την αποθήκευση ενέργειας και το 2024 δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Ο κατασκευαστής Tesla ανέπτυξε 31,4 GWh, σημειώνοντας αύξηση 213% σε σχέση με το 2023, και ο πάροχος πληροφοριών αγοράς Bloomberg New Energy Finance αύξησε δύο φορές την πρόβλεψή του, κλείνοντας το έτος προβλέποντας σχεδόν 2,4 TWh αποθήκευσης ενέργειας από μπαταρίες έως το 2030. Αυτό πιθανότατα υποεκτιμάται.

Οι βρόχοι θετικής ανάδρασης και η εκθετική ανάπτυξη είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλεφθούν. Οι άνθρωποι δεν είναι καλά προετοιμασμένοι για να επεξεργάζονται εκθέτες. Το 2019, η αντλιοστάσια υδροηλεκτρικής αποθήκευσης (PHS) παρείχε το 90% της παγκόσμιας παραγωγής ενέργειας από αποθήκευση ενέργειας (μετρούμενη σε γιγαβάτ), αλλά οι μπαταρίες αναμένεται να ξεπεράσουν αυτό το ποσοστό το 2025 και η σχετική χωρητικότητα αποθήκευσης ενέργειας, σε γιγαβατώρες, έως το 2030.

Οι μπαταρίες είναι τεχνολογία, όχι καύσιμο, και ακολουθούν έναν «ρυθμό εκμάθησης» μείωσης της τιμής που μοιάζει περισσότερο με αυτόν των ημιαγωγών του ηλιακού εξοπλισμού παρά με αυτόν των παραδοσιακών ενεργειακών περιουσιακών στοιχείων. Το κόστος των κυψελών μπαταριών έχει μειωθεί κατά περίπου 29% για κάθε διπλασιασμό του μεγέθους της αγοράς τις τελευταίες δεκαετίες, σύμφωνα με ερευνητές του think tank RMI.

Μια νέα γενιά μπαταριών σιδηροφωσφορικού λιθίου (LFP) «3xx Ah» – 305Ah, 306Ah, 314Ah, 320Ah – έχει εισέλθει στην παραγωγή, προσφέροντας υψηλότερη ενεργειακή πυκνότητα και χαμηλότερο κόστος μονάδας από τις μπαταρίες 280Ah. Χρειάζονταν ελάχιστη αναδιαμόρφωση της γραμμής παραγωγής λόγω ενός παρόμοιου πρισματικού παράγοντα μορφής.

Η χαμηλότερη από την αναμενόμενη ζήτηση για ηλεκτρικά οχήματα (EV) έχει προκαλέσει υπερπροσφορά, μειώνοντας περαιτέρω τις τιμές των πρώτων υλών των μπαταριών και πυροδοτώντας έντονο ανταγωνισμό στις τιμές. Το 2024, η μέση τιμολόγηση των συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας (ESS) μειώθηκε κατά 40% στα 165 δολάρια/kWh, η μεγαλύτερη πτώση που έχει καταγραφεί ποτέ. Το κινεζικό κόστος είναι σημαντικά χαμηλότερο, καθώς σε μια προσφορά 16 GWh της PowerChina οι τιμές ESS διαμορφώθηκαν κατά μέσο όρο...66,3 δολάρια/kWh τον Δεκέμβριο του 2024.

Μακράς διάρκειας αλματώδης άνοδος

Η μείωση του κόστους των κυψελών ωφελεί δυσανάλογα τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας μεγαλύτερης διάρκειας. Αυτά τα έργα, με στοιχεία υψηλότερου κόστους κυψελών, καθίστανται βιώσιμα πιο γρήγορα από το αναμενόμενο, επομένως οι εγκαταστάσεις με αποθήκευση μεγαλύτερης διάρκειας «υπερβαίνουν» τις μπαταρίες μίας έως δύο ωρών για τη ρύθμιση της συχνότητας του δικτύου και τη μετατόπιση φορτίου στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αυστραλία.

Το Έργο Ερυθράς Θάλασσας της Σαουδικής Αραβίας, για παράδειγμα, φιλοξενεί πλέον «το μεγαλύτερο μικροδίκτυο στον κόσμο» – ένα ηλιακό σύστημα 400 MW και ένα σύστημα αποθήκευσης ενέργειας από μπαταρίες (BESS) 225 MW/1,3 GWh.

Η Σαουδική Αραβία διαθέτει 33,5 GWh μπαταριών σε λειτουργία, υπό κατασκευή ή σε προσφορά – όλες με διάρκεια αποθήκευσης τεσσάρων έως πέντε ωρών – και άλλες 34 GWh προγραμματισμένες στο πλαίσιο της ενεργειακής στρατηγικής Vision 2030. Αυτό θα μπορούσε να τοποθετήσει τη Σαουδική Αραβία στις πέντε κορυφαίες αγορές αποθήκευσης ενέργειας παγκοσμίως έως το 2026. Παρόμοιες δυναμικές είναι πιθανές σε όλη τη ζώνη του ήλιου της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής (MENA), από το Μαρόκο έως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τοποθετώντας την περιοχή ως εξαγωγέα καθαρής ενέργειας και σε μεγάλο βαθμό κάτω από το ραντάρ των μετεωρολόγων, χάρη στην ταχύτητα της ανάπτυξης.

Τοπικό και παγκόσμιο

Παρά τις πολλά υποσχόμενες τάσεις, οι αλυσίδες εφοδιασμού μπαταριών εξακολουθούν να κυριαρχούνται από την Κίνα. Οι προσπάθειες ενίσχυσης των περιφερειακών αλυσίδων εφοδιασμού δυσκολεύονται σε μεγάλο βαθμό να ανταγωνιστούν. Η κατάρρευση της Britishvolt στο Ηνωμένο Βασίλειο και η αίτηση προστασίας από πτώχευση της Northvolt στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελούν σαφή παραδείγματα. Αυτό δεν έχει σταματήσει τις προσπάθειες της αλυσίδας εφοδιασμού μπαταριών εν μέσω ενός πιο προστατευτικού κόσμου.

Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού των ΗΠΑ έδωσε κίνητρα για την τοπική παραγωγή BESS και οι εισαγωγικοί δασμοί σε κινεζικά προϊόντα στοχεύουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στη μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές. Ωστόσο, αυτά τα μέτρα ενέχουν τον κίνδυνο βραδύτερης υιοθέτησης της αποθήκευσης ενέργειας σε κλίμακα δικτύου και των ηλεκτρικών οχημάτων λόγω του υψηλότερου βραχυπρόθεσμου κόστους.

Η Κίνα αντέδρασε αμφισβητώνταςένα σχέδιονα απαγορευτεί η εξαγωγή εξοπλισμού παραγωγής καθόδων και ανόδων, καθώς και τεχνολογίας εξαγωγής και βελτίωσης λιθίου. Ακόμα κι αν η κατασκευή συστημάτων ηλεκτροπαραγωγής (ESS) και στοιχείων μπαταριών γίνει τοπικά, οι πρώτες ύλες θα εξακολουθούν να συγκεντρώνονται στην Κίνα, μετακινώντας το σημείο συμφόρησης προς τα πάνω.

Το 2025, η παγκόσμια αγορά αποθήκευσης ενέργειας ενδέχεται να χωριστεί σε δύο. Οι προστατευτικές αγορές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ινδία και η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική θα δώσουν προτεραιότητα στις τοπικές αλυσίδες εφοδιασμού για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ενώ ο Παγκόσμιος Νότος θα επικεντρωθεί στις εισαγωγές χωρίς δασμούς, για να προωθήσει την προσιτότητα και την οικονομική ανάπτυξη.

Αυτή η δυναμική απηχεί ιστορικές συζητήσεις για την παγκοσμιοποίηση, όπως οι Νόμοι για το Σιτηρό του 1800. Ο τομέας αποθήκευσης ενέργειας αντιμετωπίζει παρόμοιες εντάσεις μεταξύ της καινοτομίας που βασίζεται στο εμπόριο και των κινδύνων οικονομικής ανισότητας και εκτοπισμού θέσεων εργασίας.

Πορεία προς τα εμπρός

Συνεπώς, το έτος 2025 θα σηματοδοτήσει ένα ακόμη σημείο καμπής για τον κλάδο της αποθήκευσης ενέργειας. Καθώς η τεχνολογική πρόοδος και η μείωση του κόστους επιταχύνουν την υιοθέτηση και προωθούν την αποθήκευση μεγαλύτερης διάρκειας, καθώς και τη δυνατότητα δημιουργίας ενός δικτύου 100% ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι αγορές είναι όλο και περισσότερο έτοιμες να επαναπροσδιορίσουν το ενεργειακό τους τοπίο. Ο παγκόσμιος αγώνας για την κυριαρχία στην αλυσίδα εφοδιασμού υπογραμμίζει ότι η αποθήκευση ενέργειας δεν είναι πλέον απλώς μια υποστηρικτική τεχνολογία, αλλά ένας κεντρικός πυλώνας της ενεργειακής μετάβασης.

Η διαίρεση των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού, που υποκινείται από προστατευτικές πολιτικές, εγείρει πιεστικά ερωτήματα σχετικά με την ενεργειακή ισότητα και την καινοτομία. Θα οδηγήσει η ώθηση για τοπική παραγωγή στην ανθεκτικότητα ή θα επιβραδύνει την πρόοδο σε αγορές που εξαρτώνται από προσιτές εισαγωγές και απλώς θα μετατοπίσει το «σημείο πνιγμού» περαιτέρω προς τα πάνω;

Κατά την πλοήγηση σε αυτές τις δυναμικές, ο τομέας αποθήκευσης ενέργειας έχει τη δυνατότητα να κάνει περισσότερα από απλές οικονομίες ενέργειας – μπορεί να δημιουργήσει προηγούμενο για το πώς οι βιομηχανίες μπορούν να εξισορροπήσουν τον ανταγωνισμό, τη συνεργασία και τη βιωσιμότητα ενόψει των παγκόσμιων προκλήσεων. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν σήμερα θα έχουν αντίκτυπο πολύ μετά το 2025, διαμορφώνοντας όχι μόνο την ενεργειακή μετάβαση, αλλά και την ευρύτερη κοινωνικοοικονομική πορεία των επόμενων δεκαετιών.