Een splitsing in de weg voor energieopslag

We raken gewend aan recordjaren voor energieopslag, en 2024 was daarop geen uitzondering. Fabrikant Tesla heeft 31,4 GWh ingezet, een stijging van 213% ten opzichte van 2023, en marktonderzoeksbureau Bloomberg New Energy Finance heeft zijn prognose twee keer verhoogd en sloot het jaar af met een voorspelling van bijna 2,4 TWh aan batterij-energieopslag in 2030. Dat is waarschijnlijk een onderschatting.

Positieve feedbackloops en exponentiële groei zijn notoir moeilijk te voorspellen. Mensen zijn niet goed toegerust om exponentiële groei te verwerken. In 2019 leverde pompwateropslag (PHS) 90% van de wereldwijde energieopslagcapaciteit (gemeten in gigawatt), maar batterijen zullen dit in 2025 overtreffen en de bijbehorende energieopslagcapaciteit, in gigawattuur, in 2030.

Batterijen zijn een technologie, geen brandstof, en volgen een prijsdaling die meer lijkt op die van halfgeleiders voor zonne-energie dan op die van traditionele energiebronnen. Volgens onderzoekers van de denktank RMI zijn de kosten van batterijcellen de afgelopen decennia met ongeveer 29% gedaald voor elke verdubbeling van de marktomvang.

Een nieuwe generatie "3xx Ah" lithiumferrofosfaat (LFP)-cellen – 305 Ah, 306 Ah, 314 Ah, 320 Ah – is in productie genomen en biedt een hogere energiedichtheid en lagere kosten per eenheid dan 280 Ah-cellen. Dankzij een vergelijkbare prismatische vormfactor waren er minimale aanpassingen aan de productielijn nodig.

De tragere vraag naar elektrische voertuigen (EV's) dan verwacht heeft geleid tot een overaanbod, wat de grondstofprijzen voor batterijen verder heeft gedrukt en tot intense prijsconcurrentie heeft geleid. In 2024 daalde de gemiddelde prijs van energieopslagsystemen (ESS) met 40% tot $ 165/kWh, de grootste daling ooit. De Chinese kosten zijn aanzienlijk lager, aangezien een PowerChina-aanbesteding van 16 GWh de gemiddelde ESS-prijzen op $ 165/kWh bracht.$66,3/kWh in december 2024.

Langdurige sprongen

Dalende celkosten zijn onevenredig gunstig voor energieopslagsystemen met een langere levensduur. Deze projecten, met hogere celkostencomponenten, worden sneller levensvatbaar dan verwacht, waardoor locaties met langdurige opslag een sprong vooruit maken ten opzichte van één- tot tweeuursbatterijen voor netfrequentieregeling en lastverschuiving in de Verenigde Staten en Australië.

Het Red Sea Project in Saoedi-Arabië beschikt bijvoorbeeld over ‘s werelds grootste microgrid: een zonne-energiesysteem van 400 MW en een batterij-energieopslagsysteem (BESS) van 225 MW/1,3 GWh.

Saoedi-Arabië heeft 33,5 GWh aan batterijen in gebruik, in aanbouw of aanbesteed – allemaal met een opslagduur van vier tot vijf uur – en nog eens 34 GWh gepland in het kader van de energiestrategie Vision 2030. Daarmee zou Saoedi-Arabië in 2026 tot de top vijf van markten voor energieopslag wereldwijd kunnen behoren. Een vergelijkbare dynamiek is waarschijnlijk in de zonnegordel van het Midden-Oosten en Noord-Afrika (MENA), van Marokko tot de Verenigde Arabische Emiraten, waardoor de regio zich positioneert als een exporteur van schone energie. Dit alles blijft grotendeels onopgemerkt door de snelle ontwikkeling.

Lokaal en mondiaal

Ondanks veelbelovende trends blijven de toeleveringsketens voor batterijen gedomineerd door China. Pogingen om regionale toeleveringsketens te versterken, hebben het moeilijk gehad om te concurreren. De ondergang van Britishvolt in het Verenigd Koninkrijk en de faillissementsaanvraag van Northvolt in de Europese Unie zijn duidelijke voorbeelden. Dat heeft de inspanningen voor de toeleveringsketen voor batterijen niet belemmerd in een wereld waarin steeds protectionistischer wordt.

De Amerikaanse Inflation Reduction Act stimuleerde lokale BESS-productie en invoerrechten op Chinese producten, met als doel banen te creëren en de afhankelijkheid van import te verminderen. Deze maatregelen riskeren echter een tragere acceptatie van energieopslag op netniveau en elektrische voertuigen vanwege hogere kosten op korte termijn.

China heeft gereageerd door te protestereneen planeen verbod op de export van apparatuur voor de productie van kathodes en anodes, evenals technologie voor lithiumwinning en -raffinage. Zelfs als de productie van ESS en batterijcellen lokaal plaatsvindt, zullen de grondstoffen nog steeds in China geconcentreerd zijn, waardoor het knelpunt hogerop in de keten komt te liggen.

In 2025 zou de wereldwijde markt voor energieopslag in tweeën kunnen splitsen. Protectionistische markten zoals de Verenigde Staten, India en het Midden-Oosten en Noord-Afrika zullen prioriteit geven aan lokale toeleveringsketens om banen te creëren, terwijl het Zuiden zich zal richten op tariefvrije import om betaalbaarheid en economische groei te stimuleren.

Die dynamiek doet denken aan historische globaliseringsdebatten zoals de graanwetten uit de 19e eeuw. De energieopslagsector kampt met vergelijkbare spanningen tussen handelsgedreven innovatie en de risico's van economische ongelijkheid en banenverlies.

Pad vooruit

Het jaar 2025 markeert daarom een ​​nieuw keerpunt voor de energieopslagsector. Naarmate technologische vooruitgang en dalende kosten de acceptatie versnellen en langdurige opslag, evenals de haalbaarheid van een 100% hernieuwbaar energienet, steeds meer richtinggevend worden, staan ​​de markten steeds meer klaar om hun energielandschap te herdefiniëren. De wereldwijde strijd om dominantie in de toeleveringsketen onderstreept hoe energieopslag niet langer slechts een ondersteunende technologie is, maar een centrale pijler van de energietransitie.

De verdeling van wereldwijde toeleveringsketens, aangewakkerd door protectionistisch beleid, roept dringende vragen op over energiegelijkheid en innovatie. Zal de drang naar lokale productie de veerkracht vergroten of zal het de vooruitgang vertragen in markten die afhankelijk zijn van betaalbare import en het knelpunt alleen maar verder stroomopwaarts verschuiven?

Door deze dynamiek te navigeren, heeft de energieopslagsector de potentie om meer te doen dan alleen energie besparen – ze kan een precedent scheppen voor hoe industrieën een evenwicht kunnen vinden tussen concurrentie, samenwerking en duurzaamheid in het licht van wereldwijde uitdagingen. De beslissingen die vandaag worden genomen, zullen tot ver na 2025 doorwerken en niet alleen de energietransitie, maar ook de bredere sociaaleconomische ontwikkeling van de komende decennia bepalen.