Een tweesprong voor energieopslag

We raken gewend aan recordjaren voor energieopslag, en 2024 was daarop geen uitzondering. Fabrikant Tesla installeerde 31,4 GWh, een stijging van 213% ten opzichte van 2023, en marktonderzoeksbureau Bloomberg New Energy Finance verhoogde zijn prognose tweemaal en voorspelde aan het einde van het jaar bijna 2,4 TWh aan batterij-energieopslag in 2030. Dat is waarschijnlijk een onderschatting.

Positieve feedbackloops en exponentiële groei zijn notoir moeilijk te voorspellen. Mensen zijn niet goed in staat om exponentiële groei te verwerken. In 2019 leverden pompwaterkrachtcentrales 90% van de wereldwijde energieproductie (gemeten in gigawatt), maar batterijen zullen dat naar verwachting in 2025 inhalen en de bijbehorende energieopslagcapaciteit, in gigawattuur, in 2030.

Batterijen zijn een technologie, geen brandstof, en de prijsdaling verloopt volgens een 'leercurve' die meer lijkt op die van halfgeleiders in zonne-energieapparatuur dan op die van traditionele energiebronnen. Volgens onderzoekers van de RMI-denktank zijn de kosten van batterijcellen de afgelopen decennia met ongeveer 29% gedaald voor elke verdubbeling van de marktomvang.

Een nieuwe generatie lithium-ferrofosfaatcellen (LFP) van het type "3xx Ah" – 305 Ah, 306 Ah, 314 Ah, 320 Ah – is in productie genomen. Deze cellen bieden een hogere energiedichtheid en lagere productiekosten dan de 280 Ah-cellen. Dankzij de vergelijkbare prismatische vormfactor was er slechts minimale aanpassing van de productielijn nodig.

De tegenvallende vraag naar elektrische voertuigen (EV's) heeft geleid tot een overaanbod, waardoor de prijzen van batterijgrondstoffen verder zijn gedaald en er hevige prijsconcurrentie is ontstaan. In 2024 daalde de gemiddelde prijs van energieopslagsystemen (ESS) met 40% tot $165/kWh, de grootste daling ooit. De kosten in China liggen aanzienlijk lager; bij een aanbesteding van PowerChina voor 16 GWh bedroegen de gemiddelde ESS-prijzen $165/kWh.$66,3/kWh in december 2024.

Langdurig sprongsgewijs overslaan

Dalende kosten voor energiecellen komen systemen voor energieopslag met een langere opslagduur onevenredig ten goede. Deze projecten, met duurdere componenten voor energiecellen, worden sneller haalbaar dan verwacht, waardoor locaties met een langere opslagduur de batterijen met een opslagduur van één tot twee uur overslaan voor frequentieregulering en verschuiving van de belasting op het elektriciteitsnet in de Verenigde Staten en Australië.

Het Rode Zee-project in Saoedi-Arabië herbergt bijvoorbeeld "het grootste microgrid ter wereld" – een systeem met 400 MW aan zonne-energie en een batterij-energieopslagsysteem (BESS) van 225 MW/1,3 GWh.

Saoedi-Arabië heeft 33,5 GWh aan batterijen in gebruik, in aanbouw of in aanbesteding – allemaal met een opslagduur van vier tot vijf uur – en er staat nog eens 34 GWh gepland in het kader van de energiestrategie Vision 2030. Daarmee zou Saoedi-Arabië tegen 2026 tot de top vijf van energieopslagmarkten ter wereld kunnen behoren. Soortgelijke ontwikkelingen worden verwacht in de gehele zonnegordel van het Midden-Oosten en Noord-Afrika (MENA), van Marokko tot de Verenigde Arabische Emiraten, waardoor de regio zich positioneert als exporteur van schone energie. Deze ontwikkelingen blijven grotendeels onopgemerkt door voorspellers, dankzij het tempo waarin ze plaatsvinden.

Lokaal en wereldwijd

Ondanks veelbelovende trends worden de toeleveringsketens voor batterijen nog steeds gedomineerd door China. Pogingen om regionale toeleveringsketens te versterken, blijken grotendeels niet te kunnen concurreren. Het faillissement van Britishvolt in het Verenigd Koninkrijk en het faillissementsverzoek van Northvolt in de Europese Unie zijn daar duidelijke voorbeelden van. Dat heeft de inspanningen om de toeleveringsketens voor batterijen te versterken echter niet belemmerd, ondanks een steeds protectionistischer wordende wereld.

De Amerikaanse Inflation Reduction Act stimuleerde de lokale productie van batterij-energieopslagsystemen (BESS) en de invoerrechten op Chinese producten waren bedoeld om banen te creëren en de afhankelijkheid van import te verminderen. Deze maatregelen dreigen echter de grootschalige invoering van energieopslag en elektrische voertuigen te vertragen vanwege de hogere kosten op korte termijn.

China heeft gereageerd door te pleiteneen planHet verbieden van de export van apparatuur voor de productie van kathodes en anodes, evenals technologie voor de winning en raffinage van lithium. Zelfs als de productie van energieopslagsystemen en batterijcellen lokaal plaatsvindt, zullen de grondstoffen nog steeds in China geconcentreerd zijn, waardoor het knelpunt zich naar de toegaande markt verplaatst.

In 2025 zou de wereldwijde markt voor energieopslag zich in tweeën kunnen splitsen. Protectionistische markten zoals de Verenigde Staten, India en het Midden-Oosten en Noord-Afrika zullen prioriteit geven aan lokale toeleveringsketens om banen te creëren, terwijl het mondiale Zuiden zich zal richten op tariefvrije import om betaalbaarheid en economische groei te bevorderen.

Die dynamiek weerspiegelt historische debatten over globalisering, zoals de graanwetten van de 19e eeuw. De energieopslagsector wordt geconfronteerd met vergelijkbare spanningen tussen door handel gedreven innovatie en de risico's van economische ongelijkheid en banenverlies.

De weg vooruit

Het jaar 2025 zal daarom een ​​nieuw keerpunt markeren voor de energieopslagindustrie. Naarmate technologische vooruitgang en dalende kosten de adoptie versnellen en opslag voor langere perioden mogelijk maken, evenals de haalbaarheid van een elektriciteitsnet dat volledig op hernieuwbare energie draait, staan ​​markten steeds meer op het punt hun energielandschap opnieuw te definiëren. De wereldwijde strijd om dominantie in de toeleveringsketen onderstreept dat energieopslag niet langer slechts een ondersteunende technologie is, maar een centrale pijler van de energietransitie.

De fragmentatie van mondiale toeleveringsketens, aangewakkerd door protectionistische maatregelen, roept dringende vragen op over energiegelijkheid en innovatie. Zal de drang naar lokale productie de veerkracht vergroten, of zal het de vooruitgang vertragen in markten die afhankelijk zijn van betaalbare import en het knelpunt alleen maar verder stroomopwaarts verplaatsen?

In het navigeren door deze dynamiek kan de energieopslagsector meer doen dan alleen economieën aandrijven – het kan een precedent scheppen voor hoe industrieën concurrentie, samenwerking en duurzaamheid in evenwicht kunnen brengen in het licht van mondiale uitdagingen. De beslissingen die vandaag worden genomen, zullen tot ver na 2025 doorwerken en niet alleen de energietransitie vormgeven, maar ook de bredere sociaaleconomische koers van de komende decennia.